From Isolation to Coherence:

Chemisch-analytisch onderzoek naar verouderingsprocessen in geschilderde kamers

Dr. Katrien Keune

Katrien Keune doet natuurwetenschappelijk onderzoek naar de behangselschilderkunst en de beschilderde architectuuronderdelen. Met onderzoek naar minuscule verfmonsters wordt beoogd kennis te vergaren over de pigmentsamenstelling, het bindmiddelgebruik en de laagopbouw van de schilderingen. De analyse van de verfmonsters gebeurt met verschillende technieken, zoals licht- en elektronenmicroscopie, infraroodspectroscopie en massaspectrometrie. Deze analytische informatie geeft inzicht in de materiaalkeuze en schildertechniek van de kunstenaar.

Het unieke van de onderzochte geschilderde ensembles is dat vele ervan in de loop der eeuwen vrijwel onbehandeld zijn gebleven en zich nog in situ bevinden. Sommige schilderingen zijn nog onbedoekt, nooit van hun spanramen verwijderd en slechts sporadisch schoongemaakt. Iets wat zeker niet geldt voor schilderijen uit museale collecties. Doordat de geschilderde behangsels relatief ongemoeid zijn gebleven, zijn het vanuit chemisch en fysisch standpunt zeer waardevolle casussen voor onderzoek. De invloed van het binnenklimaat op de chemische (verkleuren en/of transparant worden van de verf) en fysische (craquelévorming) conditie van verfsystemen is met de uitgekozen schilderingen heel goed te onderzoeken. De verkregen kennis leidt ook tot een beter begrip van de verouderingsprocessen in museale schilderingen en maakt het tevens mogelijk de expositie- en bewaarcondities voor deze werken te verbeteren.